O nas

Już w 1933 roku z inicjatywy nieocenionego p. Józefa Mazia powstaje pierwsze w Polsce Międzyszkolne Koło Sportowe, przemianowane w rok później na Międzyszkolny Klub Sportowy (MKS). MKS był jedną z pierwszych organizacji jakie powstały w Polsce w okresie międzywojennym. Wzorem Lublina podobne organizacje powstają w innych ośrodkach ówczesnego województwa lubelskiego. W Zamościu MKS zakłada Henryk Gierłowski, w Chełmie prof. Wirski, a w Białej Podlaskiej prof. Ciejpa.

W 1934 r. powstał żeński MKS z własnym oddzielnym zarządem. Pierwszą prezeską klubu była p. Kosińska. W ramach żeńskiego MKS-u funkcjonowało docelowo 6 sekcji tj. siatkówka, koszykówka, lekkoatletyka, łucznictwo, gimnastyka i jordanka (prawzór piłki ręcznej – uprawianej tylko przez dziewczęta).

Po wybuchu II wojny światowej życie sportowe zostało przerwane. Młodzież przeniosła swoją działalność na place i podwórka. Sami dla siebie byli zawodnikami, sędziami i działaczami. Wielu czołowych zawodników już nigdy nie wróciło na bieżnie i boiska.

Po wyzwoleniu MKS-y zostały reaktywowane, ale ich zasięg oddziaływania był znacznie ograniczony. Odczuwało się brak organizacji, która by swoim zasięgiem objęła wszystkie typy szkół i stała się organizacją masową prowadzącą działalność na rzecz popularyzowania sportu, organizowania imprez sportowych, prowadzenia szkolenia sportowego w szkole i w sekcjach międzyszkolnych.

Oprócz zajęć przysposobienia sportowego prowadzone były zajęcia specjalistyczne w ramach Szkolnych Kół Sportowych. Np. w Liceum Zamoyskiego w Lublinie w SKS-ie stale funkcjonowało około 10 sekcji prowadzonych przez samych uczniów. Profesorem i mistrzem w tej szkole był p. Aleksander Strycharzewski, który doskonale wykorzystywał wszystkich tych, którzy ćwiczyli w klubach pozaszkolnych lub wykazywali szczególne zainteresowania. To byli właśnie młodzieżowi organizatorzy sportu, młodzieżowi sędziowie i szkoleniowcy.
Cała młodzież szkolna obowiązkowo uczestniczyła w masowych imprezach takich jak „Biegi Narodowe” i „Marsze Jesienne”. Powszechnie uczestniczyła tez w zdobywaniu odznak; BSPO i SPO.

W dniu 25 lutego 1953 r. Prezydium Głównego Komitetu Kultury Fizycznej w porozumieniu z Centralnym Urzędem Szkolenia Zawodowego podjęło uchwałę ws. powołania Zrzeszenia Sportowego Szkolnictwa Zawodowego „Zryw”, które zrzeszało młodzież szkół zawodowych i na którym uchwalono statut i regulaminy oraz powołano naczelne władze zrzeszenia.
Datę tą uznano za początek historii SZS, który oficjalnie powstał 4 lata później, ale w pełni kontynuował tradycje i dorobek „Zrywu”.
Rada Okręgowa Zrzeszenia Sportowego Zryw w Lublinie została powołana w marcu 1953 r, tj. w miesiąc po powołaniu władz centralnych.
Pierwszym przewodniczącym Rady Okręgowej został wybrany Zenon Goworek ówczesny dyrektor DOSZ, a wiceprzewodniczącymi zostali Rozalia Świechowa i Roman Drogomirecki. Ponadto w składzie Rady znalazło się wielu oddanych nauczycieli i działaczy takich jak: Alina Ekert, Zdzisław Szeliga, Czesław Jaroszewicz, Wacław Ryng, Stanisław Romanica, Stanisław Kleczkowski, Stanisław Czarnecki, Tadeusz Wawrzkiewicz, Wacław Kruszewski, i wielu innych.

Obsadę etatową biura RO ZS „Zryw” stanowili:
Witold Stępniak – sekretarz Rady
Ella Bracław – inspektor sportu
Krystyna Skoczyńska – księgowa „Zryw” organizuje masowe imprezy o zasięgu ogólnokrajowym, w których nasze województwo zaczyna odnosić pierwsze sukcesy.

Na I i II Spartakiadzie Zrzeszenia „Zryw” dwa złote medale zdobywa Witold Sokołowski w rzucie oszczepem 600
i 800 gramowym, a 5 tytułów mistrzowskich zdobywają pięściarze Stanisława Bombolewskeigo. III miejsce zdobyła drużyna piłki nożnej Czesława Ściubaka z Chełma.

W tym czasie również w szkolnictwie ogólnokształcącym działało już wiele szkolnych i międzyszkolnych klubów sportowych, kontynuujących przedwojenne tradycje sportu szkolnego.
Dlatego też powstały sprzyjające warunki do zjednoczenia obu nurtów sportu szkolnego tj. szkół zawodowych i ogólnokształcących.

W dniach 26 – 27 października 1957 r. odbywa się II Krajowy Zjazd Zrzeszenia Sportowego „Zryw”. W drugim dniu obrad na salę przybywają delegaci ze szkolnictwa ogólnokształcącego. I tak II Zjazd „Zrywu” przekształca się w I Zjazd SZS, który uchwalił statut, regulaminy i wybrał władze. Prezesem Zarządu Głównego SZS został wybrany Michał Godlewski.

2 grudnia 1957 r. odbył się w Lublinie I Okręgowy Zjazd SZS.
W wyniku przeprowadzonych wyborów do Zarządu Okręgowego SZS weszli:
Edward Zachajkiewicz – przewodniczący (Kurator)
– Józef Maź
– Kazimierz Kowalczyk
– Alina Eckert
– Aleksander Strycharzewski
– Krystyna Kuźma
– Witold Stępniak
– Rozalia Świech
– Stanisław Wypych
– Henryk Gierłowski
– Stefan Zawadzki
– Eugeniusz Hajkowski
– Czesław Ściubak

Zaraz po powstaniu Szkolnego Związku Sportowego zaczęto ponownie powoływać MKS-y wszędzie tam gdzie istniały odpowiednie warunki w zakresie bazy i kadry trenersko-instruktorskiej.
W Lublinie poza reaktywowanym wielosekcyjnym MKS Lublin powstają: MKKol. ( kolarski ), MKL ( lekkoatletyka ), MKS „Wieniawa”, MKS „ Stavet ”, ( Staszic i Vetterów ), MKS „ Energetyk ”.
Reaktywowano działalność MKS-ów w Chełmie i Zamościu. Nowe MKS-y powołano we wszystkich bardziej prężnych ośrodkach: w B. Podlaskiej, Puławach, Kraśniku, Hrubieszowie, Janowie Podlaskim, Krasnymstawie, Nałęczowie, Świdniku, Lubartowie, Zwierzyńcu. Na koniec 1958 r. w woj. lubelskim funkcjonowało 15 MKS-ów zrzeszających 1793 członków. W następnych latach powstały MKS-y w Poniatowej, Annopolu, Biłgoraju, Włodawie i Piotrkowie.

W ślad za rozwojem MKS-ów zorganizowany został odpowiedni system rozgrywek w formie lig MKS-owych. Zespoły prezentujące wysoki poziom sportowy uczestniczyły dodatkowo w rozgrywkach ligowych prowadzonych przez Okręgowe Związki Sportowe.
W roku 1960 w ligach MKS startowało aż 61 drużyn. Nie było łatwo prowadzić te rozgrywki, zwłaszcza, że SZS nie posiadał własnych obiektów sportowych, a i przemieszczanie się po dużym województwie nie było łatwe w tamtych czasach. Ale były na to środki.

Szeroko zakrojona praca szkoleniowa w MKS-ach przyniosła pierwsze efekty. Zespoły nasze zaczęły odnosić liczne sukcesy na szczeblu krajowym.
Przypomnijmy w skrócie przynajmniej złotych medalistów:
-1959 r.- I m w MP SZS – koszykarki MKS Stavet – trenerzy Barbara Julian Fialowie
-1960 r.- Maria Grzymek i Barbara Sagan MKS Stavet zdobywają złoty medal w Akrobatyce, trener Tadeusz Urban
Zawodnik MKL Marian Choczyński zdobywa w skoku w dal tytuł mistrza Polski młodzików.
Wysoko w tabelach PZLA notowani są: Henryk Maciąg, Honorat Wiśniewski, Danuta Popko, Anna Kultys i inni.
Na sukces ten złożyła się praca trenerów MKS – Elli Racław, Jerzego Gorskiego, Jerzego Kaczmarka.
– 1962 r.- siatkarki MKS Stavet Józefa Połoga zdobywają złoty medal w MP juniorek (relacje klubowe).
– 1963 r.- I OIMS – Zielona Góra – I m. młodzicy Zdzisława Niedzieli w koszykówce Gimnastyczki kol. Urszuli Demczuk z Białej Podlaskiej w klasie III zdobywają I m. w klasyfikacji zespołowej.
– 1965 r.- II OIMS – Olsztyn – złoty medal zdobywają koszykarze Romana Waseńczuka w kategorii młodzików ( Lecyk, Wownysz, Chrzanowski ) 3 złote medale zdobywają lekkoatletki. Ryszard Ciucias w biegu na 1000m oraz Zenona Pękala i Władysław Domaszewicz w skoku w dal.
– 1967 r.- III OIMS Lublin – I m. w koszykówce młodzików tr. Roman Waseńczuk
I m. w koszykówce juniorek – trener B. J. Fialowie
– złoty medal na 3000 m Jerzy Jędrzejak
W latach 1967 – 1970 zawodnicy MKS w mistrzostwach juniorów i mistrzostwach
Polski SZS zdobyli ogółem 174 tytuły mistrzowskie, 175 tytułów wicemistrzów i 135
miejsc trzecich.

Swoje pierwsze kroki w klubach SZS stawiali tacy czołowi zawodnicy województwa lubelskiego jak: ( alfabetycznie )

1. Małgorzata Denisow
2. Janusz Dyś
3. Józef Dyś
4. Iwona Fiala
5. Stanisław Iwaniak
6. Janusz Florczak
7. Agnieszka Kozak 3m. Mł.M.Ś.
8. Iwona Nabożna 3m. Mł.M,Ś.
9. Małgorzata Strzałkowska 3m.Ml.M.Ś.
10. Wojciech Krzykała
11. Elzbieta Porzec – Olimpijka
12. Leszek Postój
13. Eugeniusz Prażmo
14. Mieczysław Rzędzicki
15. Henryk Siennicki
16. Jacek Sokołowski
17. Grażyna Siewierska
18. Krzysztof Stec
19. Józef Szewczyk
20. Tomasz Wojtowicz Olimp. d. m.ś.
21. Tadeusz Włodarczyk
i wielu, wielu innych.

W latach 1964-1970 przy współpracy z Ministerstwem Oświaty i Wychowania i organizacjami młodzieżowymi, SZS realizuje wielki cykl pod nazwą Ogólnopolskie Igrzyska Młodzieży Szkolnej. Igrzyska były organizowane co dwa lata.

Po roku 1970 wielokrotnie zmieniała się formuła igrzysk, aż do ich likwidacji.
Wspomnieć należy o nowej eksperymentalnej koncepcji funkcjonowania sportu wśród młodzieży uczącej się, która zrodziła się w połowie lat siedemdziesiątych. Chodzi tu o połączenie się dwóch organizacji SZS i AZS.
W 1973 r. powstała Wojewódzka Rada Koordynacyjna, która powołała Klub Środowiskowy SZS-AZS. Klub Środowiskowy zajmował się sportem wyczynowym uczniów i studentów, zaś sportem masowym kluby uczelniane i SKS-sy.
W skład Rady weszli; prof. Albin Koprukowniak – przewodniczący i wiceprzewodniczący; Tadeusz Kącki, Janusz Łapa, Leszek Rouppert, Władysław Włodarczyk i Zbigniew Zawadzki jako dyrektor biura oraz członkowie; Stanisław Krzykała, Witold Stępniak, Wiesław Doliński, Henryk Kwietniewski, Romuald Krupka, Jerzy Kędra.
W 1976 r. odbyły się w Poznaniu Ogólnopolskie Igrzyska w nowej formule tj. w przekrojach szkolnym i akademickim.
Ta nowa struktura nie wytrzymała próby czasu i po 4 latach w 1977 r. została rozwiązana.
W trudnych latach 1980 – 1982 ( stan przedwojenny i wojenny ) związek utrzymał swój stan posiadania. dzięki rozsądkowi i mądrości nauczycieli oraz działaczy nie doszło do działań destrukcyjnych, osłabiających pozycję i dorobek SZS.
– Po dwóch latach stagnacji, w kolejnych latach osiemdziesiątych następuje dalszy rozwój szkolnej kultury fizycznej. Wg. danych w 1988 r. funkcjonowało w małym woj. lubelskim 431 SKS t.j. blisko 100% SP, skupiających 37,5 tys., uczestników.
Przeprowadzono 81 imprez na szczeblu wojewódzkim, wykorzystano 7300 godzin na działalność sekcji sportowych SKS.
– Rozszerzono ilość imprez sportowych poprzez wprowadzenie rozgrywek dla szkół podstawowych w trzech przekrojach w zależności od ich wielkości i lokalizacji.
W zakresie sportu kwalifikowanego spektakularny sukces odniosła żeńska drużyna MKS w piłce ręcznej prowadzona przez trenerów Waldemara Czubalę i Henryka Grundszoka.
Po występach w lidze międzywojewódzkiej, w 1990 r. uzyskuje awans do drugiej ligi, a następnie w 1993 r. już jako MKS MONTEX awansuje do ekstraklasy.
Należy tu podkreślić, że awans szczypiornistek do I ligi został osiągnięty głównie w oparciu o zawodniczki lubelskie wywodzące się z MKS.
Wśród 18 zawodniczek, które walczyły o awans, tylko 4 zawodniczki wywodziły się spoza woj.. lubelskiego.
Szkolny Związek Sportowy był zawsze otwarty na współdziałanie z innymi klubami sportowymi działającymi w środowisku.
Praktycznie przez całe lata przekazywał najbardziej utalentowanych i wyszkolonych zawodników/zawodniczki do klubów pozaszkolnych. Np. w latach 1984-1988 przekazano do innych klubów 117 zawodników MKS.

W tych czasach programowa działalność SZS to;
1. prowadzenie działalności organizacyjno-szkoleniowej w MKS, w zakresie sportu kwalifikowanego.
2. Inauguracja sportowego roku szkolnego.
3. Prowadzenie całorocznego systemu szkolnych igrzysk sportowych –
współzawodnictwo sportowe szkół
4. Godzina sportu.
5. Indeks sprawności fizycznej.
6. Wywiadówka z kultury fizycznej.
7. Zrobimy to sami.
8. Szkolne Kluby Olimpijczyka.
9. Dni olimpijczyka – zbiórka na fundusz olimpijski, to tradycyjna lubelska specjalność.
10. Święto Sportu Szkolnego.
11. Dni Kultury i Sportu.
12. Zmieniamy boiska w lodowiska.
13. Imprezy rekreacyjne 3xR Lublin – w terenie pod innymi hasłami.
14. Sportowa zima.
15. Sport w wyobraźni ucznia – konkurs. Opanowany ostatnio przez SP Żyrzyn.
16.Wszystko dla zdrowia – to łączenie wf i sportu z wychowaniem zdrowotnym.
17. Sport dla każdego – jako podsumowanie całorocznej pracy szkoły i SKS.
18. Sportowe wakacje.

Transformacje ustrojowe tak dotkliwe dla większości społeczeństwa nie ominęły naszej organizacji. Od 1991 r. nastąpiły dalsze odczuwalne ograniczenia budżetowe na szkolną kulturę fizyczną. Zmniejszono lub prawie w całości zlikwidowano nadobowiązkowe zajęcia rekreacyjno-sportowe i zajęcia specjalistyczne SZS. Nie zapewniono godzin dla nauczycieli-organizatorów międzyszkolnych zawodów sportowych. Likwidacja tych godzin spowodowała, że w wielu środowiskach powszechne imprezy i zawody sportowe dla dzieci i młodzieży zostały ograniczone lub całkowicie zawieszone.
– Ta trudna sytuacja zmusiła zarząd wojewódzki SZS do drastycznych decyzji – poważnego ograniczenia a następnie całkowitego zawieszenia działalności sekcji wyczynowych MKS w których liczba członków w r. 1990 wynosiła 770.
(dot. małego województwa).
Zawieszono turnieje i zawody towarzyskie oraz kontakty zagraniczne. Zmniejszono liczbę uczestników wakacyjnych obozów szkoleniowych a w ostatnich dwóch latach w ogóle je zaniechano, ograniczono wydatki na przejazdy, diety oraz zakup sprzętu sportowego.
Z 18 zadań wymienionych wcześniej zostało nam praktycznie tylko jedno – prowadzenie całorocznego systemu szkolnych igrzysk sportowych.
W ostatnich 10 latach organizujemy rocznie ponad 50 finałów wojewódzkich, ponad 300 zawodów rejonowych w których startuje około 30 tys. młodzieży, a wg. naszych szacunkowych danych na szczeblu powiatu w naszych zawodach uczestniczy około 80 tys. dzieci i młodzieży.
Z kronikarskiego obowiązku należy odnotować zmiany w nazwie naszego Związku;
– 1953 – 1980 – Okręgowy Szkolny Związek Sportowy w Lublinie
– 1980 – 1996 – Zarząd Oddziału Wojewódzkiego Szkolnego Związku Sportowego
– 1996 – 2000 – Wojewódzki Szkolny Związek Sportowy w Lublinie – już z osobowością
prawną zarejestrowany w KRS
– 2000 do chwili obecnej – Lubelski Wojewódzki Szkolny Związek Sportowy
Przypomnijmy jeszcze kto nami rządził prze te 60 lat.

Społeczną funkcję przewodniczącego Zarządu Wojewódzkiego SZS kolejno pełnili:
1. Edward Zacharkiewicz
2. Tadeusz Kącki
3. Eugeniusz Korolczuk
4. Marian Szady
5. Zbigniew Kaznowski
6. Leszek Roppert
7. Tadeusz Doroszuk
8. Sławomir Kaczyński
9. Andrzej Zieliński
10. Waldemar Godlewski
11. Marek Błaszczak
12. Krzysztof Babisz
13. Grzegorz Raniewicz
14. prof. Andrzej Stanisławek
15. Marian Sikorski – od 10.11.2017- 22.10.2021
16. Tadeusz Więcek (wiceprezes urzędujący)

Etatową funkcję sekretarza zarządu lub wiceprzewodniczącego urzędującego a obecnie wiceprezesa urzędującego kolejno pełnili:
1. Kazimierz Kowalczyk
2. Stefan Zawadzki
3. Janusz Bierut
4. Andrzej Żołnierowicz
5. Mieczysław Kieroń
6. Henryk Grundszok (1998 – 2016)
7. Henryk Pidek (2016 – 2017)
8. Dariusz Winiarczyk – od 10.06.2017 – 22.10.2021

W opracowaniu nie uwzględniono dorobku utworzonych województw z lat 1975 – 99 tj. bialsko-podlaskiego, chełmskiego, zamojskiego oraz powiatów; ryckiego i Ziemi Janowskiej, a jedynie dorobek woj. lubelskiego.

Lubelski Wojewódki Szkolny Związek Sportowy jest związkiem stowarzyszeń kultury fizycznej uczniów, nauczycieli, rodziców i innych osób działających na rzecz kultury fizycznej i posiada osobowość prawną.
Związek działa zgodnie z ustawą – Prawo o stowarzyszeniach, ustawą o sporcie oraz statutem.
Zgodnie ze statutem oraz akceptacją Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego, LW SZS jest koordynatorem działalności na rzecz sportu dzieci i młodzieży w województwie lubelskim. Program realizuje również poprzez jednostki organizacyjne, które zgłosiły akces przynależności do struktur LW SZS, głównie: Powiatowe, Miejskie i Gminne Szkolne Związki Sportowe.
Głównym zadaniem Lubelskiego Wojewódzkiego Szkolnego Związku Sportowego jest zapewnienie młodzieży kulturalnego spędzania czasu wolnego przez udział w imprezach sportowych i rekreacyjnych.

Zakres działalności:

1. Rozwija kulturę fizyczną i sport wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym.
2. Jest rzecznikiem promocji zdrowia i prawidłowego rozwoju fizycznego młodzieży szkolnej.
3. Uczestniczy w realizacji zadań przyjętych od państwa w dziedzinach: edukacji narodowej, zdrowia, kultury fizycznej i ochrony środowiska.
4. Może realizować zadania z innych dziedzin przyjętych od państwa i osób prawnych, które są zgodne z celami statutowymi Związku.
5. Szczególnym celem Związku jest wyrównanie szans i warunków uczestnictwa dzieci i  młodzieży  różnych formach aktywności fizycznej, które nie mają ze względu na warunki naturalne, środowiskowe i socjalne  szans realizacji w różnych formach współzawodnictwa  sportowego.
6. Działa na rzecz pozyskiwania do pracy z dziećmi i młodzieżą wolontariuszy spośród  dorosłych, w szczególności nauczycieli i rodziców oraz dba o systematyczne podnoszenie ich kwalifikacji w tym zakresie.

Szczeble  zawodów  sportowych:

1. Szkolne Igrzyska Sportowe – przeprowadzane przez SKS-y, UKS-y w dowolnych dyscyplinach sportu, zgodnie z tradycją i warunkami szkoły, jako system całorocznej działalności umożliwiający udział we współzawodnictwie sportowym każdemu dziecku.
2. Gminne i powiatowe – przeprowadzane przez właściwe instancje Szkolnego Związku Sportowego jako system całorocznych zawodów międzyszkolnych dla ogółu młodzieży oraz imprez sportowych o mistrzostwo miasta/gminy i powiatu w szerokim programie, uwzględniającym popularne w danym środowisku dyscypliny,
3. Rejonowe i wojewódzkie – przeprowadzane według programu ustalonego przez Lubelski Wojewódzki Szkolny Związek Sportowy na podstawie wytycznych Zarządu Głównego SZS i opinii nauczycieli wychowania fizycznego.